بزرگداشتی برای حمید سهیلی ، آثارش دانشنامه بود - بلاگ پو

به گزارش خبرنگاران، طبق گزارش رسیده، مراسم نکوداشت زنده یاد حمید سهیلی پنجشنبه بیست و هفتم آذرماه در سومین روز از جشنواره بین المللی سینماحقیقت با اجرای منصور ضابطیان برگزار گردید.

محمد حمیدی مقدم دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت در بخش ابتدایی این مراسم، خبرهای مربوط به دو روز اخیر جشنواره را شاد نماینده توصیف کرد و گفت: معمولاً یکی دو روز اول جشنواره، در راستا جدیدی که سینماحقیقت در پیش گرفته معین نماینده است و خوشبختانه بازخوردی که از فضای برخط جشنواره گرفتیم مثبت بود و علیرغم واکنش مستندسازان و سینماگران به این شیوه برگزاری در چند هفته اخیر، چهاردهمین دوره جشنواره سینماحقیقت توانست تعامل خوبی با مخاطبان بیرون از حوزه تخصصی سینمای مستند برقرار کند. اتفاقی که تحقق آن از اهداف اصلی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به شمار می رود.

حمیدی مقدم با بیان اینکه خوشبختانه فیلم ها در سامانه های برخط توانستند جلب توجه نمایند و بلیت های فروخته شده نوید اتفاقات خوبی برای سینمای مستند در سال های آینده می دهد گفت: از طرفی کمی اشکال فنی داشتیم و با سیستم پشتیبانی خوبی که در جشنواره ایجاد شد، موانعی که پیش آمد هم به سرعت رفع شد.

دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت با اشاره به گرم شدن تنور جشنواره گفت: سال جاری میزان و شکل این حرارت طبیعتا کمتر است، چون نمی توان چیزی را جایگزین برخورد فیزیکی و شکل تعاملی تماشاگران و مستندسازان در جشنواره حضوری کرد. اما زمانی که هیچ راه دیگری نیست، جشنواره آنلاین حداقل جایگزینی است که می توان با آن حس و انرژی را در فضای مجازی ایجاد کرد. همانطور که در این مدت دیدیم مشارکت و بحث و گفت و گو در فضای مجازی شروع شده و شکل گرفته و خبر برخی از فیلم های مستند هم پیچیده، همه اینها راه جدیدی را برای ما در آینده باز می نماید و باید به آن فکر کنیم.

حمیدی مقدم با اشاره به آورده اقتصادی پخش آنلاین برای سینمای مستند و اقتصاد آن که می تواند آرام آرام ایجاد شود، گفت: البته ما فعلا به گسترش جامعه مخاطب سینمای مستند و قرارگیری آن در سبد فرهنگی خانواده ها فکر می کنیم که تصور می کنم این اتفاق دارد، می افتد.

او همچنین با اشاره به برنامه نکوداشت امروز، زنده یاد حمید سهیلی را از افراد موثر در سینمای مستند خواند و گفت: متاسفانه ایشان شهریور 98 فوت کرد که ضایعه بسیار دردناکی برای خانواده مستند بود. شورای سیاست گذاری چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت، مبنایی را برای نکوداشت هنرمندانی که در این سال از بین ما رفتند در نظر داشته که یکی از این چهره ها زنده یاد حمید سهیلی است که می توان یک برنامه کامل برایش درنظر گرفت.

حمیدی مقدم با بیان اینکه شناخت بافت شهری و معماری در تلویزیون ایران به وسیله مستندهای سهیلی، بی نظیر بود، گفت: در زمانی که شاید به مستند بودجه و بها داده نمی شد، سهیلی با عشق و شناخت درونی به فرهنگ و سرزمینش حس کرد باید کارهایی بسازد که سندی برای آیندگان شود و این از ویژگی های ممتاز او بود.

او گفت: آیتم های متعددی که سهیلی در حوزه نقاشی و خط و معماری ساخته، کارهای زیرساختی مستند است که می تواند برای بحث فرهنگی نسل های آینده جهت شناخت از گذشته به کار گرفته شود.

حمیدی مقدم در سرانجام توضیح داد: در این برنامه عظیمداشت و نکوداشت جشنواره چهاردهم سینماحقیقت، مراسم نکوداشت و ادای احترام به حمید سهیلی جای ویژه ای داشت و با کمال احترام، سومین روز از جشنواره را به ایشان تقدیم می کنیم و امیدوارم تاثیر او بر سینمای مستند ارج نهاده شده و راه او در ساخت مستندهایی برای شناخت و معرفی ایران زمین، جدی گرفته شود.

پدرام اکبری تهیه نماینده و مستندساز در ادامه این برنامه روی صحنه حاضر شد تا درباره حمید سهیلی صحبت کند.

اکبری با اشاره به دوستی دیرینه اش با سهیلی، گفت: برای اینکه بدانیم کشش و دلبستگی سهیلی به فرهنگ ایران زمین و توجه او به معماری و احساس مسئولیت ذاتی اش به هنر و فرهنگ از کجا آمده، باید بگویم که اوایل دهه 50 دفتری به نام ایران پروژه شکل گرفت که در ایران پرژوه دوم، حمید سهیلی نمی دانم توسط آقای کیارستمی یا آقای مهرجویی به نادر ابراهیمی معرفی گردید و مسئول روابط عمومی فیلم آتش بدون دود شد و پس از آن فیلم دیگری از ابراهیمی تصویب و شروع به فیلمبرداری شد.

این مستندساز باسابقه ادامه داد: پیش از سریال سفرهای دور و دراز حامی و کامی، سهیلی یک و نیم سال در ایران پرژوه مسئولیت پژوهش و تهیه عکس از معماری در شهرهای ایران را به عهده داشت و برای تکمیل آرشیو پروژه به شهرهای مختلف سفر کرد و عکس گرفت. با سریال سفرهای دور و دراز، حمید که دیگر تجربه یافته و ایران پژوه را می شناخت، به عنوان دستیار اول کارگردان انتخاب شد. این بسترها برای آشنایی هرچه بیشتر حمید با معماری و فرهنگ ایرانی بسیار موثر بود.

اکبری گفت: در طول دو سال و نیم فیلمبرداری سفرهای دور و دراز... تا اپیزود 59 را فیلمبرداری کردیم و از ابتدای تابستان 57 پخش آن شروع شد. اما قسمت 33 که در بیست و سوم آذر 57 پخش شد، مورد اعتراض حکومت نظامی قرار می گیرد و همین باعث توقیف سریال شد و دیگر هرگز پخش نشد.

او ادامه داد: این دلبستگی و علاقه مندی او تا اواخر 58 که ایران پروژه تعطیل شد ادامه داشت و سهیلی بعد از آن دنبال استقلال خودش رفت. اما بر پایه همین زمینه ها و دلبستگی فردی رفت سراغ مستند. برای همین من تصور می کنم علاقه او به معماری را باید در ایران پروژه جستجو کرد. دلبستگی اش از اینجا شروع شد اما بعد از انقلاب فرصتی پیدا شد که مطالعه کند و سراغ صاحب نظران برجسته معماری ایران برود.

این مستندساز یادآور شد: حمید بعد از استقلال خود برای دستگرمی و آزمون خودش، سه مجموعه ساخت. یکی نقاشی ایران، دومی مروری بر تاریخچه خط و خوشنویسی و سوم صنایع دستی ایران. بعد پژوهش و ساخت معماری ایران را شروع کرد که بر اساس آن، 34 جلسه ضبط شده یک ساعته، از تبادل نظر با استاد معماری سنتی ایران زنده یاد محمدکریم پیرنیا، داشت که همه اینها پیاده شده و موجود است. در واقع جان مایه اصلی پژوهش معماری ایرانی سهیلی، تبادل نظر با پیرنیا شد.

اکبری دقت نظر، احساس مسئولیت، خستگی ناپذیری، کوشش فراوان، مودب بودن، متانت، هوشیاری، احترام به انسان و هنر و معماری ایرانی را از ویژگی های حمید سهیلی خواند و با اشاره به دو سرود مربوط به ایران که توسط نادر ابراهیمی ملودی سازی شده بود این ارتباط و کار در ایران پژوه را دلیل اصلی علاقه سهیلی به فرهنگ ایرانی خواند و در سرانجام گفت: آقای سهیلی عزیز ما با شکور لطفی از زمان ایران پژوه ارتباط داشت و نام فرزندانش را همنام فرزندان شکور گذاشت: سهند و ثمر.

در بخش دیگری از این مراسم، محسن سخا کارگردان مستند مرحوم حمید سهیلی درباره او گفت: انسان هایی مانند حمید سهیلی باید بیشتر شناخته شوند. من وقتی برای اولین بار ایشان را ملاقات کردم و با او از نزدیک آشنا شدم، معنی واقعی واژه مناعت طبع برای من ثابت شد. متوجه شدم که یک آدم چه قدر می تواند عظیم باشد که حتی اسمش را هم در تیتراژ فیلم به عنوان کارگردان نیاورد. شناخت مرحوم سهیلی برای من بسیار باارزش است.

او در ادامه اضافه کرد: پژوهش در سینمای ما مورد غفلت قرار گرفته است و باید بیشتر به آن پرداخته شود. مرحوم سهیلی کارگردانی بود که مدام درحال پژوهش بود و برای ساخت یک مستند مدت ها تحقیق می کرد. تمام این زحمت هایی که او در سینمای مستند کشیده بود برای من ارزشمند است.

تبادل نظری آنلاین با همایون امامی مستندساز و مدرس بخش دیگر این برنامه نکوداشت بود.

امامی درباره سابقه آشنایی با سهیلی و سینمای او گفت: آقای سهیلی را متاسفانه دیر شناختم و شناخت اولیه ام از او زمانی بود که فیلم های معماری او از تلویزیون پخش می شد. برنامه ای که متمایز با سایر برنامه های تلویزیونی بود و یک رویکرد کاملاً تحقیق و پژوهش ژرف نگر داشت و قضایا را عمیق می دید و تحلیل می کرد.

او ادامه داد: در دهه هفتاد، در انجمن مستندسازان سینمای ایران به بهانه فعالیت های صنفی توانستیم همدیگر را ببینیم و از آن به بعد ارتباط نزدیکم با ایشان شکل گرفت. وقتی به عنوان پژوهشگر به منزل ایشان رفتم و درباره فعالیت های فرهنگی او تبادل نظر کردیم متوجه شدم چه عقبه فرهنگی و پژوهشی ارزشمند و نگاه عمیقی دارد و فهمیدم برای همین است که کارهایش بسیار ماندگار و واجد ارزش است.

این مستندساز پیشکسوت، مهم ترین ویژگی پژوهشی سهیلی که کارش را متمایز می کرد ژرفای پژوهش او دانست و گفت: پژوهش سطوح مختلف دارد، آقای سهیلی سعی می کرد تا جای ممکن به لحاظ پژوهش کتابخانه ای عمیق حرکت کند و برای افزایش دایره مطالعاتی خود با کارشناسان رشته های مختلف هم وارد تبادل نظر می شد و در عین حال این پژوهش ها این ویژگی را هم داشتند که حتما یک نفر را ناظر بر کار خود می گرفت تا جلوی لغزش های احتاقتصادی اش را بگیرد. او با پیش فرض، سراغ هیچ موضوعی نمی رفت و سعی می کرد شرافتمندانه و بدون انگاره قبلی برود و حقیقت پژوهی کند.

امامی با بیان اینکه میراث گرانبهای ایشان درباره معماری و خط و نقاشی گویای این نگاه اوست که در خصوص پژوهش جدی و عمیق برخورد می کرد گفت: فیلم های او سرشار از نکاتی است که می تواند یک پژوهشگر را به مقام مکتشف نزدیک کند.

مهمان بعدی این مراسم نکوداشت، محمد مقدم (مستندساز) بود که درباره ویژگی های حمید سهیلی گفت: آشنایی من با حمید سهیلی به سال 66 برمی شود که استادم خانم نفیسه ریاحی به من گفت شمیم بهار از من خواسته در استودیو گلستان به ملاقات حمید سهیلی که مستندساز جوانی است برویم و به او در ساخت مستندش یاری کنیم. وقتی سهیلی را دیدم، با فروتنی آمیخته با اندکی خجالت، تمام مدت سرپا ایستاده بود و سنجیده و کوتاه و با لحنی آرام و موقر درباره پروژه صحبت می کرد. و حاصل آن همکاری این بود که در دو ماه و نیم 37 ثانیه انیمیشن برای پروژه اش کار کردیم.

مقدم با بیان اینکه دیگر با سهیلی ارتباطی نداشت تا اوایل دهه هفتاد و مجموعه معماری ایرانی او که از تلویزیون پخش شد و گفت: وقتی این مجموعه را دیدم دچار گیجی شدم که مگر می شود به این خوبی مستندی کار کرد؟ آنقدر این مجموعه خوب بود که همه ما تلفنی بهم خبر می دادیم که این مجموعه مستند را ببینید. و به دانشجویان می گفتیم برای آشنایی با تاریخ ایران، کارهای سهیلی را ببینند.

او با اشاره به اینکه مجموعه معماری ایرانی سهیلی، خیلی ترغیبش نموده که در سال های بعدی مستند بسازد، گفت: اغلب مستندهای فرهنگی با منطق خردگرایی افراطی آمیخته بودند اما سینمای مستند سهیلی این را نداشت و از احساسات گرایی غلیظ مستندهای نوع دیگر هم بری بود. در واقع همراهی احساسات و پژوهش باهم، از ویژگی مستند او بود.

مقدم با تاکید بر اینکه من بعدها به هر کسی توصیه می کردم کارهای او را به مثابه یک دانشنامه و درس نامه ببیند گفت: ما با فیلم های سهیلی متوجه معنی اسلیمی و کاربرد تقارن و مقرنس در معماری ایرانی و خیلی چیزهای دیگر شدیم.

مهمان بعدی این مراسم نکوداشت، محمد مقدم (مستندساز) بود که درباره ویژگی های حمید سهیلی گفت: آشنایی من با حمید سهیلی به سال 66 برمی شود که استادم خانم نفیسه ریاحی به من گفت، شمیم بهار از من خواسته در استودیو گلستان به ملاقات حمید سهیلی که مستندساز جوانی است برویم و به او در ساخت مستندش یاری کنیم. وقتی سهیلی را دیدم، با فروتنی آمیخته با اندکی خجالت، تمام مدت سرپا ایستاده بود و سنجیده و کوتاه و با لحنی آرام و موقر درباره پروژه صحبت می کرد. و حاصل آن همکاری این بود که در دو ماه و نیم 37 ثانیه انیمیشن برای پروژه اش کار کردیم.

مقدم با بیان اینکه دیگر با سهیلی ارتباطی نداشت تا اوایل دهه هفتاد و مجموعه معماری ایرانی او که از تلویزیون پخش شد و گفت: وقتی این مجموعه را دیدم دچار گیجی شدم که مگر می شود به این خوبی مستندی کار کرد؟ آنقدر این مجموعه خوب بود که همه ما تلفنی بهم خبر می دادیم که این مجموعه مستند را ببینید. و به دانشجویان می گفتیم برای آشنایی با تاریخ ایران، کارهای سهیلی را ببینند.

او با اشاره به اینکه مجموعه معماری ایرانی سهیلی، خیلی ترغیبش نموده که در سال های بعدی مستند بسازد، گفت: اغلب مستندهای فرهنگی با منطق خردگرایی افراطی آمیخته بودند اما سینمای مستند سهیلی این را نداشت و از احساسات گرایی غلیظ مستندهای نوع دیگر هم بری بود. در واقع همراهی احساسات و پژوهش باهم، از ویژگی مستند او بود.

مقدم با تاکید بر اینکه من بعدها به هر کسی توصیه می کردم کارهای او را به مثابه یک دانشنامه و درس نامه ببیند گفت: ما با فیلم های سهیلی متوجه معنی اسلیمی و کاربرد تقارن و مقرنس در معماری ایرانی و خیلی چیزهای دیگر شدیم.

نسرین شکیب، همسر مرحوم سهیلی آخرین نفری بود که در این مراسم از زنده یاد حمید سهیلی مظفر صحبت کرد، او ابتدا گفت: زندگی با ایشان بسیار سخت بود و بسیار لذت بخش. او در عین مبادی آداب بودن بسیار مهربان و فروتن بود. انسانی منظم و بسیار سخت گیر بود و همین باعث موفقیت او شده بود. سهیلی همه چیز را ریشه ای نگاه می کرد. زندگی با این افراد خاص سخت اما افتخار آمیز است.

همسر سهیلی توضیح داد: سهیلی بسیار زحمت کشید و اصلا تفریح نداشت. تا فیلمی را تمام کند و بلافاصله بعدی را شروع کند. من از شبکه مستند تلویزیون انتظار داشتم بیشتر به او و آثارش توجه کند. او کسی بود که فیلمش در یونسکو ثبت جهانی شد. اما تلویزیون، شبکه مستند و صدا وسیما اصلا از او یادی نکردند. آنها ما را به کلی فراموش کردند.

در سرانجام این مراسم محمد حمیدی مقدم دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت از همسر زنده یاد سهیلی تقدیر کرد.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا