آنالیز فرایند متغیرهای پولی ایران؛ رشد نقدینگی به 27 درصد رسید
به گزارش بلاگ پو، خبرنگاران: روندهای متغیرهای پولی انتها به روز شد. در غیبت اطلاع رسانی رسمی از آمارهای کلان (به دلیل حبس آماری) پیوست های بودجه 99 بیانگر تحرکات پایه پولی و نقدینگی در تابستان بود.
به گزارش خبرنگارانآخرین آمارها نشان می دهد رشد نقدینگی در تابستان با سرعت فصل های گذشته در حال افزایش است. براساس گزارش های منتشرشده آمارهای پولی نشان می دهد که رقم کل نقدینگی در انتها شهریور ماه در سطح 2126 هزار میلیارد تومان واقع شده است. بر اساس این آمارها، حجم نقدینگی در یک سال منتهی به شهریور ماه امسال به میزان 1/ 27 درصد رشد نموده است. این در حالی است که این رقم در انتها اسفند ماه سال قبل 1/ 23 درصد ثبت شده بود. موضوعی که تایید می نماید، شارژ 4 واحد درصدی نقدینگی در بهار و تابستان امسال ادامه داشته است. پرسش این است که چرا فرایند رشد نقدینگی متوقف نشده است؟ نقدینگی تحت تاثیر دو عامل پایه پولی و ضریب فزاینده نقدینگی است. مطابق آنالیز ها در یک سال اخیر، رشد نقدینگی بیشتر تحت تاثیر فرایند افزایشی پایه پولی بوده است. بر اساس آمارها در مرداد ماه امسال رشد نقطه به نقطه پایه پولی به سطح 6/ 25 درصد رسیده است. اما آمار قابل توجه این است که طی یک سال و نیم منتهی به مرداد ماه 6/ 6 واحد درصد به رشد پایه پولی افزوده شده و رشد یک ساله ضریب فزاینده تنها 4/ 0 درصد بوده است.
آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد که در تابستان امسال 2 واحد درصد به رشد نقدینگی افزوده شده و در انتها این فصل رشد آن به رقم 1/ 27 درصد رسیده است. این رقم نسبت به ابتدای امسال نیز افزایش 4واحد درصدی را ثبت نموده است. کارشناسان معتقدند جهش تورمی در سال گذشته باعث شده بود که بخشی از انرژی نهفته نقدینگی در سال های اخیر رها گردد، اما به نظر می رسد سد نقدینگی دوباره در حال آبگیری است و اگر این فرایند به مرور در قیمت های مصرف نماینده تخلیه نگردد و فرایند رشد نقدینگی نیز دوباره تداوم داشته باشد، می توان انتظار داشت سطح عمومی قیمت ها، این بار در آینده نزدیک با افزایش ناگهانی روبه رو گردد. از سوی دیگر، آمارها نشان می دهد در مرداد ماه رشد نقطه به نقطه پایه پولی به مقدار 6/ 25 درصد گزارش شده است. براساس آمارها طی یک سال و نیم اخیر 6/ 6 واحد درصد به سطح پایه پولی افزوده است، موضوعی که نشان می دهد موتور تورم هنوز به خوبی گذشته کار می نماید.
تصویر نقدینگی در بهار و تابستان
بانک مرکزی آخرین آمارهای پولی و بانکی را در خرداد ماه منتشر کرد و پس از آن انتشار این آمار مانند نرخ تورم و رشد مالی متوقف شد. اگرچه بانک مرکزی پس از انتشار این آمار، مانند نرخ تورم و رشد مالی رشد آمار پولی را متوقف کرد، اما در بخشی از گزارش سازمان برنامه و بودجه ردپای این آمار تا انتها تابستان امسال مشاهده می گردد. پیش از این آمارها نشان می داد که رشد نقدینگی تا آخر خرداد ماه امسال به رقم 1/ 25 درصد رسیده است. اما آنالیز ها نشان می دهد این فرایند در تابستان امسال راستا صعودی به خود گرفته است. آنالیز آمارهای امسال نشان می دهد آخرین آمار نقدینگی در انتها شهریور سال 1398 با رشد 1/ 27 درصدی نسبت به شهریور سال 1397 به 2126 هزار میلیارد تومان رسیده است. در مرداد امسال نیز حجم نقدینگی کشور با نرخ رشد 1/ 26 درصدی نسبت به مرداد سال 1397 به رقم 2076 هزار میلیارد تومان رسیده است.آنالیز ها نشان می دهد که 6/ 25 واحد درصد آن به دلیل رشد پایه پولی و 4/ 0 واحد درصد آن در اثر رشد ضریب فزاینده نقدینگی بوده است. این آمارها در حالی است که طی ماه های اخیر، رئیس کل بانک مرکزی عنوان نموده بانک مرکزی تمرکز ویژه ای بر کنترل رشد نقدینگی داشته است. همچنین بر اساس آمارهای اعلام شده در هفته های گذشته میزان اضافه برداشت نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش 40درصدی را تجربه نموده است و بانک ها بیشتر منابع خود را از بازار بین بانکی تامین می نمایند. با این اوصاف، شاید انتظار بر این بود که رشد پایه پولی و به تبع آن نقدینگی در ماه های اخیر فرایند نزولی را طی کند، اما مطابق آمارهای ارائه شده فرایند صعودی نقدینگی در تابستان ادامه دار بوده است و شاید این فرایند در پاییز امسال نیز ادامه داشته باشد. می توان با اطمینان مطرح نمود که اگر این فرایند در ماه های بعد نیز تداوم داشته باشد، بر فرایند افزایشی نرخ تورم در سال های آینده اثرگذار خواهد بود.
افزایش 6/ 6 واحد درصدی پایه پولی
آخرین آمارهای پولی کشور حاکی از آن است که رشد پایه پولی در مرداد امسال به رقم 6/ 25 درصد رسیده است. این در حالی است که در انتها سال 1397 رشد پایه پولی به میزان 2/ 24 درصد گزارش شده بود. این رقم در سال 1396 رشد 19 درصدی را ثبت نموده بود، بنابراین این موضوع نشان می دهد که طی یک سال و نیم اخیر به رشد پایه پولی نیز 6/ 6 واحد درصد افزوده شده است. آنالیز ها نشان می دهد در مرداد ماه امسال رقم پایه پولی معادل 3/ 286 هزار میلیارد تومان بوده است که البته این رقم در انتها سال 1397 به میزان 265 هزار میلیارد تومان گزارش شده بود.
آمارها نشان می دهد در ماه های اخیر سهم پایه پولی از نقدینگی افزایش یافته است، اما در مقابل سهم ضریب فزاینده به شکل قابل توجهی کاهش یافته است. به بیان دیگر، اگر سهم ضریب فزاینده متناسب با سال های قبل بود، این موضوع باعث می شد که حتی رشد نقدینگی در انتها شهریور به بالای 30 درصد نیز برسد. در حال حاضر آمارها نشان می دهد که ضریب فزاینده پولی در مرداد ماه امسال به رقم 25/ 7 واحد رسیده است. ضریب فزاینده نقدینگی در مرداد ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل تنها به میزان 4/ 0 درصد افزایش یافته است.
تغییر ارکان موثر در پایه پولی
پایه پولی، از چهار جزء مهم ایجاد می گردد که شامل خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی، خالص مطالبات بانک مرکزی از دولت، مطالبات بانک مرکزی از بانک های تجاری و خالص سایر ارقام است. نکته قابل توجه این است که طی سال های گذشته، ارکان موثر در پایه پولی تغییر یافته است. آنالیز ها نشان می دهد در سال 1396، مهم ترین سهم در رشد پایه پولی را دارایی های خارجی و مطالبات بانک مرکزی از بانک ها ایجاد می کرد. این در حالی است که در سال 1397، سهم خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی و مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی افزایش یافته است. اما در مرداد ماه امسال مهم ترین دلیل رشد پایه پولی، سهم خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی است. به نحوی که رشد کل پایه پولی در مرداد ماه به میزان 6/ 25 درصد بوده و از این رقم سهم خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی 3/ 25 درصد بوده است. افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی در انتها سال 1397 و سال 1398 عمدتا به دلیل انتقال بخشی از بدهی بانک ها و موسسات اعتباری به بانک مرکزی به بدهی دولت به بانک مرکزی بوده است. به طوری که تهاتر 4/ 33 هزار میلیارد تومانی انجام گرفته به استناد جزء یک بند و تبصره 5 قانون بودجه سال 1397، باعث تغییر در ترکیب اجزای پایه پولی شده است، به نحوی که از جزء بدهی بانک ها به بانک مرکزی در پایه پولی کاسته و به جزء خالص بدهی های بخش دولتی به بانک مرکزی افزوده شده است. همچنین در سال 1397 تغییر مبنای ارز محاسباتی نیز یکی از دلایل تغییر سهم خالص دارایی های خارجی در پایه پولی بوده است.
بر اساس این گزارش در مرداد ماه امسال، میزان خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی 223 هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مرداد ماه سال قبل 5/ 3 درصد از سهم آن کاسته شده است. همچنین خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی نیز به رقم 5/ 63 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال قبل رشد 999 درصدی را ثبت نموده است. همچنین بر اساس آمارها مطالبات بانک مرکزی از بانک ها در مرداد ماه به رقم 125 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال قبل 16 درصد کاهش یافته است.
منبع: اقتصادنیوز